บทเรียนจาก ‘Nick Leeson’ เทรดเดอร์ผู้ทำลายธนาคารเก่าแก่ที่สุดในอังกฤษด้วยน้ำมือตัวเอง

เมื่อ 26 ปีที่แล้ว ‘Barings Bank’ ธนาคารเพื่อการลงทุนที่เปิดมานานกว่า 223 ปี ซึ่งนับว่าเก่าแก่ที่สุดในสหราชอาณาจักร ถูกประกาศล้มละลายจากการขาดทุนกว่า 4 หมื่นล้านบาทจากน้ำมือ ‘เทรดเดอร์ขี้โกง’ เพียงคนเดียว ใครจะไปคิดว่าชายคนเดียว จะสร้างความเสียหายให้สถาบันการเงินได้มหาศาลขนาดนี้

Nick Leeson เริ่มต้นอาชีพของเขาที่ธนาคาร Barings เมื่ออายุ 28 ปี สามปีต่อมาเขาถูกส่งตัวไปที่สิงคโปร์ เพื่อเป็นผู้จัดการในแผนกการซื้อขายอนุพันธ์ หน้าที่ของเขาคือเก็งกำไรจากสินทรัพย์เดียวกันใน 2 ตลาด (สิงคโปร์และญี่ปุ่น) ซึ่งเป็นการซื้อขายชนิดเดียวที่ผู้บริหารของธนาคาร Barings ในลอนดอน อนุญาตให้เขาทำการเก็งกำไร

แต่ด้วยความดื้อที่อยากจะได้กำไรให้มากขึ้นของเขา ทำให้ Nick ตัดสินใจแหกกฎบริษัทไปเผชิญหน้ากับความเสี่ยง วิธีการของก็คือ เขาจะเก็งกำไรในตลาดฟิวเจอร์ (Futures) ซึ่งเป็นอนุพันธ์แบบหนึ่ง โดยไม่มีการป้องกันความเสี่ยง เขาหมายใจว่าจะแอบใช้เงินบริษัทซื้อฟิวเจอร์แล้วถือมันไว้เป็นเวลายาวนานเพื่อทำกำไรจากทิศทางของตลาด ถ้าเขาคาดการณ์ถูกต้อง เขาจะทำกำไรให้ธนาคารอย่างมหาศาล แล้วก็จะได้โบนัสเพิ่มไปด้วย

เช่น ซื้อน้ำมันที่ตลาดโตเกียว กลับไม่ได้ขายที่ตลาดสิงคโปร์ แต่ถือเอาไว้โดยคาดว่าราคาน้ำมันจะสูงขึ้นอีก และโชคชะตาก็เป็นใจซะเหลือเกิน เพราะช่วงต้นปี 1992 นั้นถือว่าเขาประสบความสำเร็จอย่างมาก และส่งผลให้ธนาคาร Barings มีกำไรมหาศาล ซึ่งคิดเป็น 10% ของกำไรประจำปีของธนาคาร Barings และทำให้เขาได้โบนัสไปมากถึง 5 ล้านบาท!

จากนั้น Nick ยิ่งเอาใหญ่ คิดว่าตัวเองมาถูกทาง แต่เรื่องกลับตาลปัตร เพราะยิ่งแหกกฎ เขายิ่งขาดทุน และทุกการซื้อขายที่ขาดทุน เขาปกปิดมันเอาไว้ด้วยรายงานว่า “เป็นการส่งคำสั่งซื้อผิดพลาด” และตกแต่งตัวเลขหลอกในรายงานที่ส่งไปยังบริษัทใหญ่ แล้วบริษัทก็ดันเชื่อรายงานหลอก ๆ นี้ด้วย

Nick ไม่หยุดแค่นี้ เขายังเลือกเดินทางนี้ต่อเพราะเชื่อว่าจะทำกำไรได้อีก และยิ่งลงทุนเยอะขึ้นเพราะหวังจะเอากำไรกลับมาคืนบริษัท ‘จากการลงทุน กลายเป็นการพนันไปซะงั้น’ ทำให้ในช่วงปลายปี 1992 ธนาคารขาดทุนสูงถึง 80 ล้านบาทจนกระทั่งปลายปี 1993 ตัวเลขขาดทุนที่ถูกปกปิดไว้ก็ไปอีก 10 เท่า เป็น 900 ล้านบาท แม้จะขาดทุนสูง แต่เขาก็ยังปิดความผิดเอาไว้ได้ บางครั้งการเทรดที่เสี่ยงก็นำกำไรมาให้ เช่นในปี 1993 เขาเคยได้กำไรครั้งเดียว 240 ล้านบาท ซึ่งนั่นทำให้เขายังคิดว่าตัวเองยังมาถูกทาง

แต่ช่วงพีคมันอยู่ที่ ปี 1995 เช้าวันที่ 17 มกราคม เกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในเมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น ทำให้ตลาดหุ้นตกลงอย่างหนัก และเขาก็เดิมพันว่าคนคงจะตกใจขายหุ้นในเวลาสั้น ๆ จากนั้นจะฟื้นตัวกลับมาได้ แต่เรื่องก็ไม่เป็นอย่างที่คิด ตลาดหุ้นญี่ปุ่นดิ่งลงเรื่อย ๆ จนทำให้เขาต้องเผชิญกับความสูญเสียครั้งใหญ่ และปกปิดไว้ไม่ไหวแล้ว

23 กุมภาพันธ์ 1995 Nick ตัดสินใจหนีออกจากสิงคโปร์อย่างไร้ร่องรอย โดยทิ้งกระดาษไว้ 1 แผ่น เขียนว่า ‘I’m Sorry จากการสืบสวนภายหลังพบว่าการสูญเสียของเขาคิดเป็นมูลค่าถึง 4 หมื่นล้านบาท! ซึ่งมากกว่าเงินทุนของธนาคารถึง 2 เท่า และทำให้ธนาคารแบกรับหนี้สินนี้ไม่ไหว และประกาศล้มละลายเป็นเวลาต่อมา

Nick หนีไปยังมาเลเซีย ไทย และเยอรมนี สุดท้ายโดนทางการเยอรมนีจับได้ เขาถูกส่งตัวกลับมารับโทษที่สิงคโปร์ ถูกตัดสินให้จำคุก 6 ปีครึ่ง แต่เขาติดคุกจริงเพียง 4 ปีเศษเท่านั้น เพราะว่าเขาเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ แพทย์วินิจฉัยว่าเขาจะมีชีวิตอยู่ได้ไม่นาน เขาจึงได้รับการปล่อยตัวออกมา หากจริง ๆ แพทย์กลับวินิจฉัยผิด เพราะเขาได้หายขาดจากมะเร็งลำไส้ใหญ่ และได้เขียนหนังสือเรื่อง Rogue Trader เล่ามหากาพย์ของเขาเองในการ “ทำลาย” ธนาคารใหญ่ของโลกธนาคารหนึ่งให้หายไป จากนั้นในปี 1999 หนังสือของเขาถูกสร้างเป็นภาพยนตร์ชื่อเดียวกันและนำแสดงโดย Ewan McGregor และ Anna Friel

เรื่องราวของ Nick กลายเป็นบทเรียนครั้งใหญ่ให้ฝ่ายตรวจสอบที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยง สถาบันการเงิน หรือแม้แต่องค์กรธุรกิจต่าง ๆ ให้มีความเข้มงวดมากขึ้น ก่อนหน้านี้ใครจะไปคิด ว่าคน ๆ เดียว จะสร้างความเสียหายให้สถาบันการเงินได้มากขนาดนี้ แต่มันก็เกิดขึ้นแล้วด้วย ‘ความโลภ’ และ ‘ความประมาท’

ถ้าชอบเรื่องราวเหล่านี้ เรายังมีให้อ่านอีกมากมาย! WikiFX ได้รวบรวมเกร็ดความรู้เกี่ยวกับการลงทุน โดยเฉพาะ Forex เอาไว้ให้คุณอ่านเพื่อพัฒนาตัวเอง และหากคุณพร้อมลงทุนแล้วเราก็มีฟังก์ชันตรวจสอบโบรกเกอร์ Forex เถื่อนด้วย ให้เราเป็นตัวช่วยในการลงทุนของคุณนะ โหลดได้เลยตอนนี้ ฟรี!