Ông Trump đe dọa trả đũa Trung Quốc: Cơn địa chấn toàn cầu hay chỉ là sấm to mưa nhỏ?

Những từ ngữ nặng nề

Những phát biểu của ông Trump hôm 29/5 thu hút sự chú ý của cả thế giới. Ông Trump, dùng những từ ngữ mạnh mẽ để nói về Trung Quốc và quyết tâm trừng phạt nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Tuy nhiên, chi tiết cách thức Mỹ trừng phạt Trung Quốc lại chưa hề được ông chủ Nhà Trắng nhắc tới, điều khiến thị trường chứng khoán đặt cược vào khả năng mối quan hệ Mỹ - Trung sẽ không quá tồi tệ.

Ông Trump nói rằng Mỹ sẽ bắt đầu tước bỏ một số trạng thái thương mại đặc quyền của Hồng Kông, động thái đáp trả việc Trung Quốc thông qua việc soạn thảo luật An ninh Quốc gia Hồng Kông. Tuy nhiên, ông Trump không nêu chi tiết những đặc quyền nào sẽ bị tước bỏ cũng như các yếu tố khác để thị trường có thể đánh giá mức độ việc trừng phạt của Mỹ.

Tổng thống Trump cho biết ông cũng sẽ trừng phạt các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông, trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến việc “phá hoại quyền tự trị của Hồng Kông”. Tuy nhiên, ông Trump không nêu đích danh bất cứ đối tượng nào. Nó có nghĩa rằng Chính quyền Mỹ vẫn chưa quyết định những cá nhân nào sẽ bị trừng phạt.

Ngoài ra, ông chủ Nhà Trắng còn tuyên bố sẽ chấm dứt mối quan hệ với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) với cáo buộc bao che cho Trung Quốc và không cung cấp thông tin chính xác về sự lây lan của virus corona. Ông Trump cũng tuyên bố sẽ giới hạn thị thực với một số sinh viên Trung Quốc.

Trong tuyên bố mới nhất, ông Trump đã lặp lại “danh sách bất bình” với Trung Quốc và đưa ra các biện pháp cứng rắn hơn nhằm vào Bắc Kinh mà chính quyền của ông đã thảo luận. Trừng phạt tài chính cũng được đưa ra. Tuy nhiên, những gì diễn ra không tồi tệ như những gì mà thị trường đã lo sợ hồi đầu tuần.

Chính điều này khiến chứng khoán Mỹ quay đầu tăng điểm vào cuối phiên giao dịch. Theo đó, S&P 500 chốt phiên ở mức hoà vốn, tăng 0,4%, tương đương 14,58 điểm, ở mức 3.044,31 điểm. Nasdaq Composite tăng 1,2%, tương đương 120,88 điểm, lên mức 9.489,87 điểm. Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones giảm 17,53 điểm, xuống 25.383,11 điểm.

Căng thẳng Mỹ Trung leo thang vài tuần qua, khi ông Trump liên tiếp đổ lỗi cho phía Trung Quốc trong việc khiến Covid-19 lây lan. Vấn đề Hồng Kông đổ thêm dầu vào lửa. Nhiều cố vấn diều hâu muốn Tổng thống Trump có những hành động quyết liệt nhằm đáp trả các động thái của Trung Quốc với đặc khu hành chính này.

Việc Trung Quốc thông qua kế hoạch soạn thảo luật An ninh Quốc gia dành cho Hồng Kông khiến những người phản đối cho rằng nó sẽ giết chết quyền tự do ngôn luận và suy yếu tư pháp độc lập của đặc khu này. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng khẳng định thuộc địa cũ của Anh đã không còn đủ quyền để hưởng các cơ chế ưu đãi của Mỹ.

Tuy nhiên, những điều này không có nghĩa là Mỹ sẽ buộc Hồng Kông phải chịu thuế như Trung Quốc đại lục. Hồng Kông có thể vẫn được mua các công nghệ nhạy cảm hoặc có chính sách thị thực mà Trung Quốc không có. Sự thật, việc mạnh tay với Hồng Kông khiến cả Mỹ và Trung Quốc chịu tổn thương.

Tương lai quan hệ Mỹ - Trung

Jude Blanchette, chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho rằng: “Dù Tổng thống Trump bỏ qua các chi tiết chính nhưng ngôn từ cứng rắn của ông vẫn làm leo thang căng thẳng Mỹ - Trung. Người Trung Quốc chắc chắn sẽ có những phản đáp lại phát biểu của ông Trump”.

“Chính phủ Trung Quốc liên tục vi phạm những lời hứa với chúng ta. Những nỗi đau này sẽ không bị gạt sang một bên hoặc bị làm ngơ. Thế giới hiện đang đau khổ do Trung Quốc (đại dịch Covid-19)”, ông Trump cho biết trong sự kiện ngày 29/5.

Trước tuyên bố của ông Trump, các quan chức Trung Quốc đã gọi những biện pháp tiềm năng của Mỹ với Hồng Kông là hoàn toàn vô nghĩa. Phía Trung Quốc luôn nhấn mạnh chuyện Hồng Kông là vấn đề nội bộ của nước này và các quyền tự do thiết yếu của người dân ở đặc khu này vẫn sẽ được bảo đảm nguyên vẹn.

Trong cuộc họp hàng ngày, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi Mỹ ngừng “các chiêu trò thao túng chính trị phù phiếm”. Phía Trung Quốc tiếp tục nhắc lại sự ủng hộ của họ với cảnh sát Hồng Kông trong việc duy trì luật pháp. Các quan chức Trung Quốc cũng chỉ ra rằng họ có thể trả đũa các công ty Mỹ về quyết định của ông Trump.

Việc căng thẳng gia tăng trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc là điều đã được dự đoán trước. Tuy nhiên, thị trường dành nhiều sự quan tâm đến mức độ phản ứng mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra nhằm vào phía Trung Quốc để đánh giá thiệt hại. Khi tất cả đều biết về một sự leo thang căng thẳng, mức độ của nó mới là cái quyết định sự tăng giảm của thị trường.

Sau phát biểu của ông Trump, chứng khoán Mỹ tăng điểm nhẹ.