Quan hệ Mỹ - Trung trước cơ hội "mở ra cửa sổ hy vọng mới"

Căng thẳng trong mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới leo thang sau một loạt tranh chấp về thương mại, nhân quyền và nguồn gốc của Covid-19. Mỹ gần đây đưa hàng chục doanh nghiệp Trung Quốc mà họ cho là có quan hệ với quân đội Trung Quốc vào danh sách đen hạn chế giao dịch.

Hãng tin Reuters dẫn lời của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trong một cuộc phỏng vấn chung mới đây với Tân Hoa xã và các cơ quan truyền thông nhà nước khác của Trung Quốc rằng các chính sách gần đây của Mỹ đối với Trung Quốc đã làm tổn hại đến lợi ích của cả hai nước và gây ra những nguy cơ to lớn cho thế giới.

Nhưng ông Vương Nghị cho rằng, hai bên hiện có cơ hội “mở ra một cửa sổ hy vọng mới” và bắt đầu một vòng đối thoại mới.

Với việc ông Joe Biden được bầu làm Tổng thống Mỹ, quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh được kỳ vọng sẽ được cải thiện sau 4 năm leo thang căng thẳng dưới thời chính quyền Donald Trump.

Tháng trước, Ngoại trưởng Vương Nghị bày tỏ hy vọng với việc ông Joe Biden đắc cử Tổng thống Mỹ sẽ giúp chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc “trở lại khách quan và hợp lý”.

Tuy vậy, ông Joe Biden, người sẽ nhậm chức Tổng thống Mỹ vào ngày 20/1 tới, vẫn tiếp tục chỉ trích Trung Quốc vì sự “lạm dụng” thương mại và các vấn đề khác.

Dù Ngoại trưởng Trung Quốc không nêu đích danh ông Trump hay ông Biden, nhưng ông kêu gọi Mỹ “tôn trọng hệ thống xã hội và con đường phát triển” mà Trung Quốc lựa chọn, đồng thời nói thêm rằng nếu Washington “rút ra được bài học”, xung đột giữa hai bên có thể được giải quyết.

“Chúng tôi biết một số người ở Mỹ e ngại trước sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc, nhưng sự lãnh đạo bền vững nhất là không ngừng tiến lên phía trước, thay vì cản đường phát triển của các nước khác”, ông Vương Nghị nói.

Trước những cáo buộc của nhiều chính trị gia Mỹ rằng Trung Quốc “bưng bít” đại dịch Covid-19 ở giai đoạn đầu và chậm chễ chống dịch, Ngoại trưởng Vương Nghị khẳng định Trung Quốc đã nỗ lực hết sức để chống lại sự lây lan của virus, đồng thời “gióng lên hồi chuông cảnh báo” cho thế giới.

“Chúng tôi đã chạy đua với thời gian và là tiên phong thông báo về dịch bệnh ra thế giới”, ông Vương Nghị nói, đồng thời cho biết: “Ngày càng có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng dịch bệnh rất có thể đã xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới”.

Liên quan đến động thái mới nhất của Sàn chứng khoán New York, Bộ Thương mại Trung Quốc hôm 2/1 tuyên bố sẽ “thực hiện các biện pháp cần thiết để kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp Trung Quốc”, theo Global Times.

Trước đó, vào ngày cuối cùng của năm 2020, Sàn chứng khoán New York tuyên bố họ sẽ hủy niêm yết ba doanh nghiệp viễn thông của Trung Quốc, bao gồm: China Telecom Corp Limited, China Mobile Limited, và China Unicom Hong Kong Limited.

Theo Sàn chứng khoán New York, giao dịch của ba doanh nghiệp viễn thông Trung Quốc kể trên sẽ bị tạm ngừng vào ngày 7/1 hoặc muộn nhất là ngày 11/1, thời điểm sắc lệnh cấm đầu tư của ông Trump có hiệu lực.

Vào tháng 11/2020, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh cấm người Mỹ đầu tư vào các công ty mà Mỹ xác định có liên quan tới quân đội Trung Quốc. Sắc lệnh cấm đầu tư sẽ có hiệu lực vào ngày 11/1 tới, chỉ vài ngày trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức.

Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc Mỹ đang “lạm dụng an ninh quốc gia và sử dụng quyền lực nhà nước để đàn áp doanh nghiệp Trung Quốc”, đồng thời cho rằng động thái mới đây của Mỹ “không phù hợp với các quy tắc và logic thị trường, gây tổn hại đến các quyền hợp pháp của doanh nghiệp Trung Quốc cũng như mà cũng như là lợi ích của các nhà đầu tư ở các quốc gia khác, bao gồm cả Mỹ”.

Trong nhiệm kỳ nắm quyền Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã theo đuổi một chương trình nghị sự kinh tế cứng rắn chống lại Trung Quốc, thậm chí trở nên mạnh tay hơn kể từ Covid-19 xuất hiện.

Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Joe Biden được cho là sẽ không đưa ra những thay đổi đáng kể trong quan hệ Mỹ - Trung sắp tới, bởi đầu tuần này ông Biden khẳng định sẽ “buộc chính phủ Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về những lạm dụng của họ trong lĩnh vực thương mại, công nghệ, nhân quyền và các lĩnh vực khác”.

Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận về tuyên bố hôm 2/1 của Bộ Thương mại Trung Quốc.